Rus edebiyatının en başarılı kalemlerinden biri olan Fyodor Mihayloviç Dostoyevski, yazarlığının yanı sıra, insan ruhunun derinliklerine inen bir düşünür gibidir. Romanlarında, kurgudan ziyade vicdan, suç, inanç ve çöküşler anlatılır.

1821 yılında Moskova'da dünyaya gelen Dostoyevski, küçük yaşlardan itibaren, dini ve klasik edebiyatla ilgilenmeye başladı. Annesinin erken ölümü üzerine, babasının otoriter yapısı ile karşılaşan Dostoyevski'nin ruhsal dünyasında, derin izler oluştu. Mühendislik eğitimi almasına rağmen, edebiyata olan ilgisi her zaman daha ağır bastı. Henüz 25 yaşındayken "insancıklar" isimli romanını tamamladı. Bu romanı, büyük bir beğeni topladığı için, Dostoyevski'ye edebiyat çevresinin kapılarını araladı.

1849 yılında bir düşünce grubuna katıldığı için tutuklandı. Sonrasında ise idama mahkum edildi. İnfaz mangasının önüne götürüldüğü anda, cezası Sibirya sürgününe çevrildi. 4 yıl kürek cezası ve 4 yıl askerlik sonrası, hem fiziken hem de mental açıdan adeta yeniden doğdu. Bu süreçlerden sonra romanlarında, insanın doğası, kötülük ve inanç gibi temelleri işlemeye başladı.

Dostoyevski Önemli Eserleri

Dostoyevski 1866 yılında yazdığı "suç ve ceza" aldı eseri ile yalnızca Rusya'ya değil, tüm dünyaya adını duyurdu. Eserde, fakir bir öğrencinin, bir tefeciyi öldürmesi ile başlayan vicdan muhasebesi anlatılır. Roman boyunca suçtan ziyade, vicdani meseleye ağırlık veriliyor.

"Budala" adlı eserinde ise, saflığın yozlaşmış bir dünyada nasıl yanlış anlaşıldığını ifade ediyor. Epilepsi hastası Prens Mişkin, dürüstlüğü ile, toplumda budala olarak adlandırılıyor.

En bilinen eserlerinden bir diğeri ise "Karamazov Kardeşler" adlı romanıdır. İnanç, ahlak, aile ve adalet üzerine yazılmış bir eserdir. Felsefi ve psikolojik roman olarak yazılmış kitap, Dostoyevski'nin en büyük eserlerinden biri olarak kabul edilir.

"Ecinniler" adlı eseri de, politik bir roman olarak öne çıkıyor. Romanda devrimci fikirlerin, Rus toplumu üzerindeki yıkıcı etkileri anlatılıyor.

"Yer altından notlar" adlı eseri ise, modern bireyin yalnızlığını, yabancılaşmasını ve toplumla çatışmasını konu alıyor. Egzistansiyalistlerin ilham kaynağı olarak öne çıkıyor.

Dostoyevski'nin Edebiyata Katkıları

Dostoyevski çarpıcı eserleri ile edebiyata damga vurmuştur. Psikolojik romanın öncüsü olarak kabul edilir. Karakterlerin iç dünyasını ve vicdan çatışmalarını kusursuz şekilde işler. Nietzsche, Freud ve Franz Kafka gibi isimleri derinden etkilemiştir.

Günümüzde hala tartışılan ve her defasında keşfedilmeye devam eden eserler bırakmıştır. "İnsanı anlamak ve tüm evreni anlamak" cümlesi ile, yazar en derin meselesini basit bir şekilde ifade etmiştir.